انواع مدل و پلان آشپزخانه : اگر اغراق نکرده باشیم، آشپزخانه را می‌توان مهم‌ترین بخش هر خانه‌ای در نظر گرفت. بخشی از خانه که سرچشمه سلامت و راحتی خانواده است. آشپزخانه‌ها پلان یا به عبارتی مدل و طراحی مختلفی دارند. آشپزخانه‌های مدل ال، (L)، یو (U)، جی (G)، خطی، راهرویی و جزیره‌ای از انواع رایج آشپزخانه‌ها هستند. در این مقاله از کارگشا به بررسی انواع مختلف پلان آشپزخانه، اصول طراحی آشپزخانه و همچنین مبحث مثلت کار در آشپزخانه می‌پردازیم.
انواع مدل طراحی آشپزخانه
امروزه با توجه به تغییر شیوه زندگی مردم، آشپزخانه به عنوان قلب خانه، بزرگ‌ترین و پر رفت و آمد‌ترین بخش هر خانه است که فراتر از کابینت‌های زیبا و یا لوازم پخت و پز مدرن، نقطه عطف داشتن یک زندگی شاد و لذت بخش را فراهم می‌کند. این شیوه زندگی، خواسته و یا ناخواسته تغییر در شیوه طراحی آشپزخانه‌ها را منجر شده و آن را به جذاب‌ترین و هیجان‌انگیزترین فضا در طراحی دکوراسیون داخلی برای معماران تبدیل کرده است.
هنگامی که یک سیستم کابینت برای خانه خود انتخاب می‌کنید. صرفه نظر از ابعاد منزلتان، می‌بایست به کارآمدی و راحتی آن دقت کنید تا علاوه بر تأمین غذای مورد نیاز، از بودن در آشپزخانه لذت ببرید. اگر مطمئن نیستید که از کجا باید شروع کنید و اطلاع زیادی از طراحی، ویژگی‌ها و سبک‌های سیستم آشپزخانه ندارید. با ما همراه باشید تا اطلاعات لازم و ایده‌های زیبا از انواع سیستم‌های آشپزخانه را به شما ارائه دهیم تا با درک بیشتر برای آشپزخانه خود برنامه ریزی کنید.
اما چگونه می‌توانیم یک فضای آشپزی کارآمد را با توجه به فضا و بودجه خود طراحی کنیم؟ برای پاسخ به این سؤال می‌بایست در ابتدا عوامل اصلی شکل گیری یک سیستم آشپزخانه را شناسایی و به بررسی ویژگی‌های هر کدام بپردازیم.
عوامل اصلی طراحی کابینت آشپزخانه
در این مقاله ابتدا به معرفی انواع چیدمان و پلان‌های آشپزخانه پرداخته و در مقالات بعدی، عوامل دیگر را بررسی خواهیم نمود. پس با ما همراه باشید.
- پلان و چیدمان آشپزخانه
- ارگونومی و ابعاد انسانی
- سبک طراحی کابینت
- مواد و متریال
- رنگ و نور
تعریف آشپزخانه
آشپزخانه که بخش مهم یک خانه است، فضای برای پخت و پز، شستن و نگهداری مواد غذایی بوده که متناسب به ابعاد آن می‌تواند فضایی برای غذا خوردن، نشستن را نیز در بر بگیرد. به طور کلی تا قرن ۱۸، فضای پخت و پز از اجزای اصلی معماری ساختمان محسوب نمی‌شد و معمولاً غذا در اتاقکی با نام مطبخ در بیرون از خانه و مستقیماً بر روی آتش پخت می‌شد؛ اما در اوایل قرن ۱۹ با ظهور پیشرفت‌های فنی، اختراع کوره، دیگ‌های بخار، لوازم برقی و همچنین یخچال و فریزر معماری آشپزخانه و نحوه پخت غذا نیز متحول شد و آشپزخانه به بخش مهمی از ساختمان برای زندگی مدرن و راحت تبدیل شد.
انواع پلان و طراحی آشپزخانه
ایجاد یک آشپزخانه بسیار شبیه به پخت یک وعده غذایی است که به مواد با کیفیت، مهارت در اجرا و برنامه ریزی دقیق برای زمان و هزینه، نیاز دارد. در طراحی یک آشپزخانه، یا بازسازی آن، قطعاً ما نمی‌توانیم مهم‌ترین بخش تاثیر گذار بر فرآیند طراحی که ابعاد و اندازه فضا است. را نادیده بگیریم و صرفاً به چیدمان و یا تهیه لوازم جانبی آن بپردازیم.
بیشتر بخوانید: قیمت به روز کابینت
آشپزخانه‌های مدرن امروزی بر خلاف خانه‌های سنتی، اغلب به صورت باز طراحی شده و متناسب با ابعاد و کاربری فضا، سبک آشپزی، میزان زمان مورد نیاز برای هر ایستگاه کاری (یخچال، سینک و گاز) به ۶ مدل استاندارد طراحی می‌شوند که چیدمان آن‌ها بر اساس مثلث کاری و روابط و دسترسی‌های ارگونومیکی در نظر گرفته می‌شود که در شکل زیر انواع این چیدمان نشان داده شده است.
مثلث کار در آشپزخانه چیست؟
نخستین عاملی که باید در چیدمان آشپزخانه مد نظر قرار داد، پیش بینی جریان رفت و آمدی بین ایستگاه‌های مختلف کاری در آشپزخانه است. تا بر اساس آن مثلث کاری را تعریف کرد. این مثلث خطی است فرضی میان سه بخش زیر است.
- محل ذخیره سازی مواد غذایی (یخچال) ، محل شستشو (سینک ظرف شویی) ، محل پخت و پز (گاز)
به طوری که هر کدام از آن‌ها در یکی از رئوس مثلث قرار بگیرند تا افراد بدون داشتن مانع در سر راهشان بین این سه بخش در تردد باشند. شکل زیر نحوه قرار گرفتن مثلث آشپزخانه را در موارد مختلف چیدمان (سیستم) آشپزخانه نشان می‌دهد.
ویژگی‌های مثلث کار در آشپزخانه
- در هنگام طراحی مثلث کار در آشپزخانه باید توجه نمود که فاصله مناسبی میان اجاق گاز و دو رأس دیگر مثلث وجود داشته باشد. تا از تأثیر گرمایی بر عملکرد یخچال و همچنین لکه‌های چربی حاصل از پخت و پز بر ظروف شسته شده جلوگیری شود.
- باید در دو طرف اجاق‌گاز، کابینت کافی وجود داشته باشد تا از سطح آن به‌عنوان میز کار استفاده شود. همچنین اجاق‌گاز نباید در مجاورت پنجره باشد. چون ممکن است وزش باد باعث خاموشی گاز و آتش‌سوزی شود.
- با توجه به رطوبت اطراف سینک بهتر است سینک ظرف‌شویی در محلی قرار بگیرد که از تابش نور خورشید و جریان هوای آزاد بهره ببرد. همین‌طور با توجه به استفاده مکرر از سینک ظرف‌شویی در آشپزخانه، لازم است که کابینت‌های اطراف سینک ظرف‌شویی سطح وسیعی داشته باشد.
- از آنجایی که یخچال وسیله‌ای است که عموم افراد منزل از آن استفاده می‌کنند. بهتر است در نزدیکی ورودی آشپزخانه قرار گیرد. دقت کنید که فضای کافی برای باز کردن در یخچال و عبور افراد وجود داشته باشد.
- اضلاع هر مثلث می‌بایست بین ۱.۵۰ تا ۲.۷۰ متر باشد.
- بهترین شرایط به این صورت است که محیط این مثلث بین ۴.۸۰ تا ۶ متر باشد.
- در صورتی که مجموع گام‌ها در مثلث کار خیلی کم باشد، افراد به همدیگر برخورد کرده و موجب شلوغی در کار خواهد شد.
- در صورتی که مجموع گام‌ها زیاد باشد. سبب طی مسافت بیشتر و خستگی در طول روز و در نهایت موجب طولانی شدن زمان اجرای کار خواهد شد.
- این مثلث می‌تواند در انواع مختلف ایجاد شود و نوع آن رابطه مستقیمی با شرایط محیط و در واقع نقشه فضا دارد.
- اگر فعالیت‌های دیگری علاوه بر پخت و پز در آشپزخانه انجام می‌شود. در هنگام برنامه ریزی برای طراحی مثلث کار باید در نظر گرفته شوند؛ مانند میز نهارخوری، جزیره، مینی بار، قفسه‌های دکوری و غیره
انواع پلان و مدل آشپزخانه
در ادامه به معرفی انواع پلان و مدل آشپزخانه خواهیم پرداخت.
آشپزخانه مدل خطی یا تک دیواری
آشپزخانه راهرویی یا موازی که بین دو دیوار که در روبروی یکدیگر قرار دارند. در بین آشپزها به جهت دسترسی سریع بین ایستگاه‌های کاری از محبوبیت بالایی برخوردارند. همچنین به جهت نداشتن کابینت‌های کنجی، علاوه بر طراحی راحت، برای خانه‌های کوچک مقرون به صرفه است.
در این مدل حداقل راه روی ما بین دو ردیف کابینت می‌بایست ۱.۲۰ متر باشد و اگر فضای بیشتری بین دو دیوار وجود داشته باشد. با رعایت فاصله ۱.۲۰ متری از طرفین می‌توان از یک جزیره در حد فاصل بین کابینت‌های دو طرف دیوار استفاده کرد.
آشپزخانه مدل ال
با رشد سبک زندگی یکپارچه در معماری مدرن، مدل ال (L) شکل به یکی از مدل‌های پرکاربرد و زیبا در دکوراسیون داخلی تبدیل شده. که برای هر فضایی با متراژهای مختلف قابل استفاده است. در این سیستم که شامل دو دیوار مجاور و عمود بر هم است، مثلث کاری قابل تعریف بوده به طوری که در دیوار بزرگ‌تر دو ایستگاه و در دیوار کوچک‌تر یک ایستگاه کاری قرار داده می‌شود.
همچنین اگر فضای کافی ما بین دو دیوار وجود داشته باشد. می‌توان میز نهارخوری را به آشپزخانه متصل کرد. یا یک کابینت جزیره‌ای در وسط آشپزخانه قرار داد که ایده‌ای زیبا و کاربردی برای فضاهای بزرگ‌تر بوده تا از آن به عنوان میز کار و یا میز نهارخوری استفاده کنند.
بیشتر بخوانید: محاسبه متراژ کابینت
آشپزخانه مدل یو
سیستم یو شکل که از ۳ دیوار مجزا برای نصب کابینت تشکیل شده است. به جهت ایجاد فضای کاربردی در سه ۳ دیوار مختلف، امکان چیدمان‌های متفاوتی برای یخچال، سینک و گاز را فراهم می‌کند. به طوری که هر کدام می‌توانند در یک ضلع آشپزخانه قرار بگیرند.
این مدل هم برای خانه‌های کوچک و هم بزرگ قابل استفاده بوده. اگر فضای مابین دیوارها زیاد باشد، می‌توان از یک کابینت جزیره‌ای یا میز نهارخوری در وسط یا ورودی به آشپزخانه استفاده کرد. به‌گونه‌ای که فاصله حرکتی حداقل ۱.۲۰ متری از طرفین جزیره یا میز نهارخوری وجود داشته باشد.
آشپزخانه مدل جزیره‌ای
آشپزخانه‌های جزیره، معمولاً کاربری‌های بیشتری همراه با فضاهای ذخیره سازی به آشپزخانه اضافه می‌کنند. معمولاً یک ایستگاه آن بر روی کابینت دیواری و دو ایستگاه دیگر بر روی جزیره قرار داده می‌شود یا بالعکس. به طوری که از ۳ جهت آزادی عمل را به کاربر می‌دهد.
این سیستم که مناسب خانه‌های با متراژ بالا و فضاهای دسترسی بزرگ است. اغلب مجهز به هود مرکزی، سیستم‌های صوتی تصویری، لوازم الکترونیکی پیشرفته و نهارخوری است.
آشزپخانه با پلان جی
این سیستم پلان آشپزخانه (G) چند عملکردی و جادار که فرمی مایل به بسته شدن دارد؛ مناسب خانه‌های بزرگ بوده و فضای زیادی را اشغال می‌کنند. در طراحی این مدل باید به این نکته دقت شود که جزیره یا میز‌های نهارخوری که معمولاً در قسمت انتهایی و خروجی آشپزخانه قرار می‌گیرند. مانعی برای ورود و خروج به آشپزخانه ایجاد نکرده و حداقل ۱.۲۰ متر فضای رفت آمد در ورودی فراهم کنند.
سخن آخر
طراحی و پلان آشپزخانه در صورتی که با رعایت اصول و استانداردهای تعریف شده در این خصوص انتخاب شوند. نقش بسیار مهمی در کاربردی بودن و استفاده هر چه راحت‌تر و بهتر از آشپزخانه خواهند داشت. آشپزخانه‌های مدل و طراحی مختلفی دارند که در بالا به آن‌ها و مفهوم مثلت کار پرداخته شد.
انواع مدل و پلان آشپزخانه